September 29

Վ․ Սարոյան «Գեղեցիկ, սպրիտակ ձիու ամառը»

  • Սևով նշված բառերը բառարանի օգնությամբ բացատրեք։
  • տենչանք֊մեծ ցանկություն, բաղձանք, փափագ, իղձ
  • տոհմ֊նախնադարյան հասարակության հիմնական արտադրական ՝ միավորը
  • գերդաստանի֊ընտանիքի
  • հռչակված֊ լուրը տարածել՝ հրապարակել
  • գավակին֊ ջիու հետևի կողմը՝ մինչև մեջքը
  • Բառարոնով բացատրած բառերից յուրաքանչյուրով կազմեք մեկական նախադասություն։

Նա տենչում էր, որ իր հորը տեսնի։

Մեր տոհմը շատ մեծ է։

Նրա գերդաստանը ապրում է սփյուրքում։

Արամը հռչակեց այդ ուրախ լուրը։

Ջիու գավակը հիանալի տեսք ուներ ։

  • Դեղինով նշված բառերը բառակազմորեն վերլուծեք, դրանց արմատներով նոր բառեր կազմեք։

լուսամուտից֊լուս,մուտ արմատ ,ա,ից ածանց լուսամփոփ

ամենազարմանալի֊զարմանալ արմատ , ամենա, ի ածանց զարմանք

ազնվությամբ֊ազնիվ արմատ, ությամբ ածանց ազնվաբարո

շնչառությունը ֊շնչ արմատ, առ, ություն ածանց շնչահեղձ

ծայրամասում֊ծայր, մաս արմատ ա,ում ածանց սրածայր։

մրգաստաններ֊մրգ, արմատ ա,ստան, ներ ածանց մրգառատ

  • Ինչո՞ւ Արամը Մուրադին խելառ չէր համարում, եթե բոլորն այդ կարծիքին էին։

Մուրադը իր կյանքից հաճույք էր ընթամենը ստանում և անում էր ինչ իրեն դուր էր գալիս, և Արամը դա գիտեր։

  • Ինչո՞ւ Արամը զարմացավ, երբ իր զարմիկ Մուրադին տեսավ ձիու վրա նստած։

Դա Արամի երազանքն էր, ձի քշելը, որովհետև նրանք շատ աղքատ էին։

  • Բնութագրիր Ղարօղլանյանների գերդաստանը։

Նրանք աղքատ էին, փող չունեին։ Ամբողջ տոհմըծայրահեղ աղքատ էր։ Ղարօղլանյանների գերդաստանի բոլոր ճյուղերը ապրում էին աշխարհում ամենազարմանալի և անհեթեթ չքավորության մեջ։Իրենց ազնվությամբ հռչակավոր էին եղել շուրջ տասնմեկ դարեր ի վեր։ Շատ հպարտ էին, ազնիվ, տարբերում էին ճշմարիտն ու սուտը։ Նրանցից ոչ մեկը ոչ ոքի հաշվին օգուտ չէր արել, ուր մնաց գողություն աներ։

  • Ըստ Արամին Մուրադի արածն ինչո՞ւ գողություն չէր։

Որովհետև նրանք երկուսով երազում էին ձի քշել և նրանք ընդհամենը ուզում էին նստել ձիու վրա և հետ վեադարձնել։ Նրանք չԷին ուզում վաճառել ձիուն, ուզում էին ձիավարել և վերադարձնել։

September 29

Գեղեցիկ, սպրիտակ ձիու ամառը մաս 2

  • Սևացրած բառերի բացատրությունները գտիր բառարանում։
  • շառավիղն֊շրջանի կամ գնդի կենտրոնը շրջագծի կամ գնդի մակերեսի որևէ կետի հետ միացնող ուղիղ գիծ, ինչպեսև՝ այդ գծի երկարությունը
  • վիթխարի֊չափազանց խոշոր՝ մեծ, հսկայական:
  • հուժկու֊կորովի, ուժեղ, հզոր
  • դյուրաբորբոք֊հեշտ բորբոքվող, դյուրավառ
  • վայրագ֊դաժան, անգութ, անագորույն
  • քմահաճ֊ քմահաճությամբ եղած՝ կատարված՝ արված
  • սրընթաց֊արագորեն ընթացող՝ վազող՝ շարժվող:
  • Բառարանի միջոցով բացատրածդ բառերով կազմկր գեղեցիկ բառակապակցություններ։
  • վիթխարի լեռ
  • հուժկու քամի
  • դյուաբորբոք տղա
  • վայրագ ուժ
  • քմահաճ երեխա
  • սրընթաց փոթորիկ
  • երկար ճամփա
  • Դեղինով նշվածները բառակազմորեն վերլուծիր և դրանց ածանցներից յուրաքանչյուրով կազմիր երկուական նոր բառ։
  • բնավորությամբ֊բն արմատ, ությամբ ածանց բարիությամբ, հեզությամբ
  • ամենահաստ֊հաստ արմատ, ամենա ածանց, ամենակարող, ամենաքաջ
  • անզուսպ֊զուսպ արմատ, ան ածանց անգույն,անխելգ
  • սափրիչ֊սափր արմատ, իչ ածանց ուսուչիցիչ,երգիչ
  • բնական֊բն արմատ, ական ածանց ունական, դասական
  • Արամի զարմիկ մուրադն իր խելառ բնավորությամբ ում էր նման։
  • Զարմիկ Մուրադը նման է իր խելառ բնավորությամբ քեռի Խոսրովին։
  • Մի քանի բառով բնութագրիր քեռի Խոսրովին։
  •   Խոսրով քեռին հսկայական, սև մազերով ծածկված հուժկու գլխով և Սան-Հոակին հովտի ամենահաստ բեղերով մարդն էր, բնավորությամբ այնքան վայրագ, այնքան դյուրաբորբոք, այնքան անզուսպ, որ կտրում էր ամենքի խոսքը բղավելով. «Վնաս չունի, ուշադրություն մի դարձրու» ։ 
  • Բացատրիր մոխրագույնով նշվծ արտահայտության իմաստը։
  • ծնունդ էր առել ֊ գոյանալ, ծնվել
September 29

Վ․ Սարոյան․«Առաջին օրը դպրոցում»

Մաս 2

1.Մգեցրած բառերի բացատրությունները բառարանից դուրս գրիր և սովորիր։

օտարոտի֊օտարական

զվարճալի֊ուրախ,

ապշել֊սաստիկ զարմանալ, շշմել

հաշմել֊մարմնի որևէ անդամ վնասել

2.Գրիր մեկական նախադասություն տեքստի մգեցված բառերից յուրաքանչյուրով։

Իմ ծանոթը օտարոտի լեզվով է խոսում։

Երեխան շատ զվարճալի խաղ էր խաղում։

Ես ապշեցի, որ տեսա իմ մանկության ընկեորջը։

Գայլը հաշմել էր գառնուկին։

3.Ինչպե՞ս էր տնտեսուհի Էմին սպասում Ջիմին։

Նա կիտել էր հոնքերը և զարյացած էր բոլորի հանդեպ :

4.Դեղինով նշված բառերը բառակազմորեն վերլուծեք, դրանց արմատներից որևէ մեկով կամ երկուսով նոր բառեր կազմեք։

 սրտնեղիչ֊ սրտ֊նեղիչ, սրտացավ

աղբարկղը֊աղբ֊արկղ, աղբաման

 նախասենյակում ֊նախ֊ա ֊ սենյակ֊ ում, դասասենայակ

5.Արդյոք Ջիմը հավանեց դպրոցը, ինչո՞ւ։

Նա հավանեց դպրոցը քանի որ նրան երկու ընկեր հանդիպեցին։ Տղա և աղջիկ։

6.Ինչպիսին էր Ջիմի ուսուցչուհին։

Միսս Բիննին շատ չարացած պառավ մի կին էր:

համեմատիր քո առաջին ուսուցչուհուն Ջիմի առաջին ուսւոցչուհու հետ։

Ջիմիի ուսուցչուհին չար էր ու տգեղ, իսկ իմ ուսուցչուհին շատ բարի էր, գեղեցիկ ու հոգատար, երիտասարդ։

September 29

Լեզվական աշխատանք

ԲԱՌԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ

Բառիմաստ

33.Մի բառով գրի´ր:

ա) Առարկա, որը վերից վար կախվելով՝ ծածկում, փակում  է որևէ բան: Դա նաև բեմն է  բաժանում հանդիսասրահից:

Վարագույր

բ) Միջատ, որ երկու թև ունի ու բարալիկ կնճիթ, որով սնվում է: Իսկ սնվում է արյունով:
Մոծակ

գ) Արհեստավոր, որն զբաղվում է երեսը սափրելու, մազերը կտրելու, հարդարելու գործով:
Վարսավիր

դ) Պղնձյա առարկա, որի մեջ մետաղյա լեզվակ է կախված: Բարակ կամ հաստ պարանով լեզվակը պատերին են խփում՝ հնչեցնելու համար:
Զանգակ

35.Ի՞նչ  է  ն շանակում․ բացատրիր մեկին, ով չի ճանաչում այդ առարկան։

Հեռախոս-Նրա օգնությամբ դու կարաս շփվես մարդկանց հեռթր թեղերում։
 
գիրք-Բացվող փակվող իր է վորի օգնությամբ կրաս գիտություն ստանաս։
սեղան-Դրա վրա կարելիքէ դնել ամեն ինչ։
ականջ-Մարդու մաս է  վորի ոգնությամբ կարելի է լսել։
ծաղիկ-Բնական իր է, որ լավ հոտ է տալիս։

36.Ա և Բ շարքերը համեմատի՛ր և պարզի´ր, թե ո՞րն է դրանց տարբերությունը:

Ա. Արև, թռչուն, ռնգեղջյուր, ստեղծել, մարդ:

Բ. Րևա, ռնչթու, ույջեռնգղր, ծղետսլե, արդմ:
Բառերով

38. Օգտվելով 36 առաջադրանքից փորձի՛ր բացատրել, թե ի՞նչ է բառը:
Տառերից կասմծ մի խումբ։

39.Բացատրի´ր, թե  գլուխ  բառը ամեն մի նախադասության մեջ  ի՞նչ իմաստով է կիրառված՝ փոխարինելով  խելք, ղեկավար,  կատար, ծայր, մաս, վրա բառերով: Ո՞ր նախադասության  մեջ գլուխ բառն այլ բառով չես կարող փոխարինել:

Արջը գլուխը բարձրացրեց:-g

Սարի  գլխին ինչ-որ բան է փայլում:

Այս մարդը  գլուխ չունի:

Գրքի առաջին գլուխը շատ հետաքրքիր էր:

-Իսկ ո՞վ էր ձեր գլուխը,- որոտաց զորավարը՝դիմելով գլխիկոր զինվորներին:

Ինչ-որ մեկը թերթ է մոռացել պահարանի գլխին:

Գերանի գլխից բռնի՛ր:

40.Ընդգծված բառը նախադասության մեջ ի՞նչ իմաստով է կիրառված: Այդ բառը ո՞ր նախադասության մեջ է հիմնական իմաստով գործածված:

Ծաղիկը բացվեց ու ձգվեց դեպի արևը:

Հարսանիքի բոլոր կենացները ծաղիկներին էին ուղղված:

Մեր ծնողներն ասում են, թե մենք ենք կյանքի ծաղիկները:

Շատ լավ գործ եք սկսել. սա դեռ ծաղիկն է, պտուղները հետո եք տեսնելու:

Իր երկիրը հասնելուց հետո էլ իշխանը չէր մոռանում այն ամրոցի ծաղիկ տիրուհուն:

September 29

Լեզվական աշխատանք

25.Տրված բառերը հնչյունախմբերի են բաժանվածՈւշադրությո´ւն դարձրու դրանց մեջ մտնող ձայնավորներին ու բաղաձայններին և պատասխանի´ր հարցերին:

Մարդասեր – մար-դա-սեր, կառապան – կա-ռա-պան, ձեռագիր

-ձե-ռա-գիր, հեռագիր-հե – ռա-գիր, մեղեդի – մե-ղե-դի, բարեկամ

-բա-րե-կամ,աշակերտ – ա-շա-կերտ, ուրիշ- ու-րիշ, օղապարան

-օ-ղա-պա-րան, օրինակ – օ-րի-նակ:

Վանկը քանի՞ հնչյունից կարող է կազմվել: Մեկից մինջև անվերջ։

Վանկում ինչպիսի՞ հնչյունի առկայությունն  է պարտադիր: Վանկի մեջ կա ձայնավոր։

26. Նախորդ վարժության օրինակով՝ տրված բառերը վանկերի բաժանի´ր (փակագծում տրված է դրանց քանակը):

Արահետ (3) Ա-րա-հետ

կածան (2)կա-ծան

 հերոս (2) հեր-ոս

բերանբաց (3)բե֊րան֊բաց

արկածային (4) Ար֊կա-ծա֊յին

 արդարադատ (4) Ար֊դա-րա-դատ

  կարգապահ (3) կար֊գա-պահ

հերթական (3)  հեր֊թա-կան

մատակարարել (5)  մա֊տա- կա-րա֊րել

ազատասեր (4) Ա-զա-տա-սեր

27.Տրված են վանկերՎերականգնի´ր վանկատված (վանկերի բաժանվածբառերը:

Օրինակ՝

թե-թե-վա-նալ – թեթևանալ:

Ա. Տե-րև, ա-րև-մուտք, ա-րև-կող, Տա-թև:

Բ. Տե-րե-վա-թափ, տերևաթափ

անձ-րե-վա-յին,  անձրևային

ա-րե-վոտ, արևոտ

հե-վալ, հևալ

բե-վե-ռա- յին, բևեռային

ձե-վա-կան, ձևական

թե-վա-վոր, թևավոր

ու-ղե-վոր,ուղևոր

սե-վա-նալ: սևանալ

28.Տրված բառերը վանկատի´ր (վանկերի բաժանի՛ր): Ընդգծի՛ր այն  և– երըորոնք վանկատման ժամանակ երկու տառով (ե, վչեն գրվում:

Սևուկ, թեթևություն, անձրև, բարևել, կարևոր, արևշող, թևանցուկ, տևական, թեթև:

Սե-վուկ,թե-թե-վութ-յուն,ան-ձրև,բա-րե-վել,կա-րե-վոր,ա-րև-շող,թև-շող,թև-ան-ցուկ,տե-վա-կան,թե-թև։

29.Տրված վանկերը միացրո´ւ:  Ընդգծվածներն ինչո՞ւ են կոչվում գաղտնավանկ:

 Օրինակ՝

սըր-տոտ – սրտոտ:

Գը -լուխ, գլուխ

աս-տըղ, աստղ

հըռ- ֊չակ, հռչակ

գը-նացք, գնացք

վըխ -տալ, վխտալ

ան-կըրկ -նե-լի, անկրկնելի

շը-րըխ-կան, շրխկան

թըռ-վը-ռալ, թռվռալ

կըրկ-նու-թյուն, կրկնություն

ձե-ռըն-տու,ձեռնտու

30.Տրված բառերը վանկատի´ր՝  գաղտնավանկի ը –երը  գրելով: 

Կրկին, կըր-կին

դռնբաց, դ-ռըն-բաց

երբեմն, եր-բե-մնը

գրքային, գըր-քա-յին

կրակ, կը-րակ

ուրեմն, ու-րե-մնը

ծանր, ծա-նրը

սրտաբաց, սըր-տա-բաց

զվարթ, զը-վարթ

տխրել, տըխ-րել

խմբավորել,խըմ-բա-ո-րել

31.Տրված բառերը վանկատի´ր:

Ա.Ար-քա-յա-կան, մե-ծա-նալ, կեն-տրո-նա-կան, վերջ-նա-կան, ճեր-մա-կա-թև:

Բ-Հե-վա-սպառ, կե-ղե-վա-պատ, տե-րե-վա-թափ, կա-րե-վո-րել, թե-վա-տա-րած:

Գ. Ան-կըր-կը-նելի, ան-դըն-դա-խոր, մը-տա-ծել, մըր-ցա-նակ, գըտ-նել, ար-կըղ:

32.Փորձի´ր բացատրելթե ինչո՞ւ  է բաժինն անվանվել  «Հնչյունաբանություն»:

Վանկ է կոչվում բառի մեջ մտնող հնչյունը կամ հնչյունախումբը, որն արտաբերվում (արտասանվում) է մեկ շնչով:

Ձայնավորները վանկարար (վանկ կազմող) հնչյուններ են. առանց ձայնավորի վանկ չկա:

Վանկը կարող  է նաև մի հնչյունից (ձայնավորից) կազմված լինել:

Երկու ձայնավորների միջև եղած մեկ բաղաձայնն անցնում է հաջորդ վանկին:

Երկու ձայնավորների միջև եղած երկու և ավելի բաղաձայններից միայն մեկն է անցնում հաջորդ վանկին: Բառի մեջ վանկարար ը հնչյունը չի գրվում. նա միայն վանկատման ժամանակ է երևում:

September 29

Սիրելի սովորողներ, կազմեք սեպտեմբեր ամսվա մաթեմատիկայի հաշվետվություն՝ պատասխանելով հետևյալ հարցերին․

  • Բլոգումդ ունե՞ս մաթեմատիկա բաժին։
    Այո
  • Պարտաճանաչ կատարել և բլոգիդ մաթեմատիկա բաժնում տեղադրե՞լ ես մաթեմատիկայի բոլոր առաջադրանքներն ու նա խագծերը։ Տեղադրիր բլոգիդ մաթեմատիկա բաժնի հղումը։
    այո
  • Մասնակցե՞լ ես «Թվերի մեծ աշխարհում» նախագծին։ Տեղադրիր նախագծի արդյունքի հղումը։ Ոչ
  • Կատարե՞լ ես մաթեմատիկայի ինքնաստուգումը։ Տեղադրիր արդյունքի հղումը։
    այո ինքնաստուգւմ
  • Մասնակցե՞լ ես  օգոստոս և սեպտեմբեր  ամիսների  մաթեմատիկական  ֆլեշմոբներին։ Միքանիսին այո
  • Սովորաբար մաթեմատիկայի ֆլեշմոբի ո՞ր մակարդակներն ես կատարում։ Եկրորդ
  • Ո՞ւմ հետ ես հիմնականում քննարկում ֆլեշմոբիդ առաջադրանքները։ Ես չեմ քննարկում ոչ մեկի հետ
  • 10 միավորային համակարգով փորձիր գնահատել սեպտեմբեր ամսվա ընթացքում մաթեմատիկայից կատարածդ աշխատանքը:
    9
  • Լրացրու բացթողումներդ։ Բացթողում չունեմ
  • Ի՞նչ նոր մաթեմատիկական նախագիծ կառաջարկես:
    Ես ոչ մի նախագիծ չեմ կարող առաջարկել։
  • Կատարե՞լ ես մաթեմատիկայի լրացուցիչ առաջադրանքները:
    ոչ
  • Մաթեմատիկայի սեպտեմբեր ամսվա ֆլեշմոբի 1-ին և 2-րդ մակարդակներ.

    I մակարդակ

    II մակարդակ