Հայերենում գորգ և կարպետ բառերն օգտագործվում են որպես հոմանիշ բառեր՝ միայն այն տարբերությամբ, որ գորգերն ունենում են թելախավ, իսկ կարպետները՝ ոչ։ Գորգ բառն առաջին անգամ հիշատակվում է Տավուշի Կապտավանք եկեղեցու պատին եղած արձանագրություններից մեկում (1242-1243 թվականներին), իսկ կարպետ բառն առաջին անգամ հիշատակվում է 5-րդ դարի Ավետարանում՝ գրաբարյան «կապերտ» ձևով։
Հայաստանում գորգագործությունը՝ իբրև արհեստ զարգացած է եղել դեռևս վաղնջական ժամանակներից։ Այս մասին են վկայում Արենի 1 քարայրում գտնված գործվածքները, մ. թ. ա. 5-րդ դարի թվագրվող պազիրիկ գորգը, ինչպես նաև հայկական գորգարվեստի մասին մի շարք պատմաբանների կողմից պահպանված հիշատակություններ։ Պատմական Հայաստանում գորգերն ու կարպետները համարվում էին առաջին անհրաժեշտության իրեր։ Դրանք փռում էին հատակին, կախում պատերից և գործածում որպես ծածկոց։ Գրեթե բոլոր բնակավայրերում գործում էին կարպետներ՝ քիլիմներ, ծածկոցներ, վարագույրներ, թամբեր, խուրջիններ, վերմակներ, աղի տոպրակներ, ձիու ծածկոցներ և գորգեր։ Այս արհեստն այնքան սերտ էր կապված առօրյա կյանքի հետ, որ այն իմանալը պարտադիր էր։ Գորգը նաև հայ աղջիկների օժիտի անբաժանելի մասն էր, ուստի վաղ հասակից նրանք սովորում էին այս արհեստն ու գործում իրենց օժիտի գորգերը։
Հայոց գորգերի տիպաբանության մեջ, որպես տիպերի անվանումներ ընդունված են՝ այն տարածաշրջանի կամ բնակավայրի անվանումը, որին առավել բնորոշ է տվյալ տիպը, գորգադաշտի երկրաչափական ձևի անվանումը կամ գեղազարդման համակարգի թեմատիկ ուղղվածության կամ հիմնական հորինվածքի անունը։
Գորգագործական արվեստն իր ողջ պատմության ընթացքում մեծապես տուժել է արշավանքների, պատերազմների և հարևան տերությունների կողմից վարվող նվաճողական քաղաքականությունից։ Ցեղասպանության ընթացքում բազմաթիվ գորգեր կորսվել են՝ եկեղեցիները ոչնչացնելու կամ կողոպտելու պատճառով ։
Հայկական գորգարվեստը Խորհրդային շրջանում տարածում է գտել նաև Եվրոպայի մի շարք անկյուններում։ Այսպես, 19-րդ դարի վերջին մի շարք հայ գորգագործներ հաստատվեցին Տրանսիլվանիայի Ղերլա քաղաքում և այդտեղ սկսեցին պատրաստել ու վերականգնել գորգեր։ 1915 թվականին Ցեղասպանությունից հետո մեծ քանակությամբ հայեր կրկին հաստատվել են Ռումինիայում։ Այսպիսով, երկրում ստեղծվել են բազմաթիվ արհեստանոցներ, իսկ 1950-ականներից սկսած՝ նաև գործարաններ։
Ներկայումս գորգագործության կենտրոններ են շարունակում մնալ Սյունիքն ու Արցախը։ Հատկանշական է, որ 2013 թվականին Շուշիում բացվեց Հայաստանի և Արցախի տարածքում գործող միակ գորգերի թանգարանը։ Հայաստանում և արտերկրում գոյություն ունեցող թանգարաններից բացի, հայկական գորգերը պահվում են անհատական հավաքածուներում, որոնց թիվը, ցավոք, հայտնի չէ։
Հայերենում գորգ և կարպետ բառերն օգտագործվում են որպես հոմանիշ բառեր՝ միայն այն տարբերությամբ, որ գորգերն ունենում են թելախավ, իսկ կարպետները՝ ոչ։ Գորգ բառն առաջին անգամ հիշատակվում է Տավուշի Կապտավանք եկեղեցու պատին եղած արձանագրություններից մեկում (1242-1243 թվականներին), իսկ կարպետ բառն առաջին անգամ հիշատակվում է 5-րդ դարի Ավետարանում՝ գրաբարյան «կապերտ» ձևով։
Հայ վաճառականների միջոցով հայկական գորգերը տարածվել են աշխարհի տարբեր երկրների շուկաներում։ Մի շարք հեղինակների, այդ թվում նաև 10-րդ դարի արաբ ճանապարհորդ Աբու Դուլաֆի հաղորդմամբ՝ Հայաստանում ամեն կիրակի կազմակերպվում էին տոնավաճառներ, ուր այլ ապրանքներից բացի վաճառվում էին բույուններ (ոչխարի բրդից պատրաստված հայկական գործվածք) և գորգեր։ Եղել են բազմատեսակ գորգեր՝ բուսածաղկային – <<Նշանախշ>>, <<Կենաց ծառ>>, <<Ուտիք>>, <<Բերձոր>>, <<Խաչազարդ>>, <<Աստղազարդ>> և այլն:
Դի՛ր բլոգումդ հայրենագիտության բաժնի հղումը։
Հայրենագիտության բաժնի հղումը
Քանի՞ նյութ ունես այնտեղ հրապարակված։
29 նյութ
Քեզ դուր եկա՞վ հայրենագիտության այս տարվա ծրագիրը:
Այո
Այստեղ տեղադրիր բոլոր հայրենագիտական նախագծերը, որոնց մասնակցել ես ՝ անվանումները և վրան հղում։
Ճամփորդություն դեպի Պատմության թանգարան
Հայաստանի Հանրապետության մարզերը և քաղաքները
Ամենասիրելի թեման, նախագիծը, որն այս առարկայի ընթացքում հավանեցիր։
Ինձ բոլոր նախագծերը շատ են դուր եկել։
Ճամփորդություններիդ բաժնում ի՞նչ հետաքրքիր նյութեր ունես
Իմ սիրելի Երևանյան անկյունը Կոմայգին է։ Այգին գտնվում է Գրիգոր Լուսվորչի, Մովսես Խերենացու և Իտսլիայի փողոցների միջև։Կոմայգին կոչվում է նաև Երևանի թատերական այգի կամ Անգլիական այգի։ Ես հաճախ եմ Կոմայգի գնում փոքրիկ եղբորս կամ ընտանիքիս հետ զբոսնելու։ Շատ զվարճալի ու հետաքրքիր է անցնում առօրյան Կոմայգու ծառերի պուրակում։ Երեխաների ուրախ խաղերի, զվարճանքների ու թռչունների ձայնը ավելի է գեղեցկացնում այգու մթնոլորտը։ Կոմայգին մի գեղեցիկ ու գողտրիկ անկյուն է Հայաստանի մայրաքաղաք Երևանոմ։
Սիրելի սովորողներ.
Սեպտեմբերի 23-24 պատրաստվում ենք գնալ Լոռվա մարզի Հարթագյուղ, հաղթահարելու ենք Սուրբ Հովհաննես մատուռ տանող բարձունքը։
Մնալու ենք Հարթագյուղի էկո կենտրոնում, մասնակցելու ենք կարտոֆիլահավաքի, տեսնելու ենք հիդրոպոնիկ ջերմոցներ, ծանոթանալու ենք գյուղին։
Անհրաժեշտ է բլոգում ունենաք`
Ճամփորդում ենք Հարթագյուղ վերնագրով նյութ
1. Գծել Երևան֊Հարթագյուղ քարտեզ maps_ ով, տեղադրեք սքրին շոթը բլոգում
2. Գտնել, մշակել և բլոգում տեղադրել տեղեկություններ Լոռվա մասին( քիչ, մշակված, քոփի արած չտեսնեմ աշխատանք ուղարկեք)
Լոռու մարզը Հայաստանի Հանրապետության տարածքի մեծությամբ երրորդ մարզն է 3789 կմ տարածքով (Հայաստանի տարածքի 12.7 %-ը)։ Այն հյուսիս-արևմուտքում սահմանակցում է Արագածոտնի, հյուսիս-արևելքում՝ Կոտայքի, արևմուտքում՝ Շիրակի ու արևելքում՝ Տավուշի մարզերին։
3. Տեղեկություններ եք գտնում Հարթագյուղի մասին, Սուրբ Հովհաննես մատուռի մասին, մշակում, դնում բլոգում( կարող է լինել վիդեոհոլովակ, նկարներով)
Գյուղը գտնվում էր Փամբակի շրջանում։ 1937 թ. Սպիտակի շրջանի գյուղերից էր։ Բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 1730 մետր։ Գյուղի վարչական տարածքը կազմում է 23.59 հա։ Հեռավորությունը մարզկենտրոն Վանաձորից՝ 45 կմ։ Սպիտակից և Գյումրիից հեռավորությունը՝ 25 կմ է։ Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ, կարտոֆիլի, հացահատիկի, կտավատի, տարբեր գյուղատնտեսական կուլտուրաների մշակությամբ և այգեգործությամբ։
Սուրբ Հովհաննես մատուռը գտնվում է 2157 մետր բարձրության վրա՝ Սրբի լեռան գագաթին։ Այնտեղ հասնել հնարավոր է Հարթագյուղ, Ծաղկաբեր, Մեծ Պարնի, գյուղերից մոտ 3 կմ ոտքով լեռը բարձրանալով։
4.Գրում եք` թե ճամփորդին ի՞նչ է անհրաժեշտ երկօրյա գիշերակացով ճամփորդության համար, ինչպե՞ս եք նախապատրաստվում։
Գիշերաին պարկ, վրան, 4լ ջուր, ոտելիք, դեղորայք, պայուսակ, հեռախոս և փոխանորդ հագուստ։
Սեպտեմբեր — 2 նյութ
Հոկտեմբեր — 1 նյութ
Նոյեմբեր — 1 նյութ
Դեկտեմբեր — 7 նյութ
Հունվար — 2 նյութ
Փետրվար — 2 նյութ
Մարտ — 2 նյութ
Ապրիլ — 2 նյութ
Մայիս — 1 նյութ
1․ Ո՞ վ է հայոց դիցարանի հայր Աստվածը։ Էլ ի՞նչ աստվածներ ես հիշում: Արամազդը էր
Արամզտ, նանե, վահգն։
2․Ո՞ր հեթանոսական տաճարը պահպանվեց Հայաստանում քրիդյդգսբսբսստոնեության ընդունումից հետո։
Գառնի տաճար։
3․ Ո՞վ է մեր նախահայրը, ու՞մ դեմ էր մարտնչում։
Հայկ և Բել։
4․Ո՞րն է ձեր սիրելի առասպելը և առասպելական հերոսը։
Հայկ և Բել։
5․ Ո՞վ էր Վահագնը, ի՞նչ գիտեք նրա մասին։
Վահագն Կրակի և կայծակի աստվածն էր։
6․ Նկարագրե՛ք Արա գեղեցիկին և Շամիրամին։
Արա Գեղեցիկը հզոր և բարի էր, Շամիրամը չար և խորամանք։
7․ Թվարկի՛ր հայկական թագավորությունները։
վանի թագավորություն, Արշակունիներ, Արտաշիսյաների թագավորություն, բակուտոինիներ։
8․ Ո՞րն է առաջին հայկական թագավորությունը։Այդ թագավորության քեզ հայտնի արքաները ովքե՞ր են, և նրանք ի՞նչ կարևոր գործեր են կատարել։
Առաջին թագավորություն, վանի թագավորություն, առգիշտ, մենուա
9․ Ի՞նչ կարող եք պատմել Մենուայի նշանավոր կառույցի մասին։
Մենուա թագավորը կարուցել է ջրանցք, որը կոչվեւմ է Մենուայի ջրանցք կամ Շամիրամի ջրանցք։
Երկարությունը 72 կմ է, երկարությունը 4.5 մ։ Ջրանցքը օգտագործվում է առ-այսօր։
10․ Թվարկի՛ր Արտաշեսյանների արքայատոհմի քեզ հայտնի արքաներին:
Արտաշես Առաջին, Տիգրան եկրորդ Մեծ,
11․ Տիգրան Մեծի օրոք ինչպիսի՞ն էր Հայաստանը։
Հայաստանը ծովից ծով էր:
12․ Ո՞ր արքայի օրոք քրիստոնեությունը հաստատվեց Հայաստանում
Տրդատ երրորդի օրոք:
13․ Ներկայիս Հայաստանի ի՞նչ տեղանուններ գիտեք ՝ կապված Արշակունյաց արքայատոհմի հետ։
Արշակունյաց փողեց:
14․Արշակունյաց ո՞ր արքան է հիմնել Խոսրովի անտառը։
Խոսրով Գ Կոտակ թագավորի կողմից:
15․ Ո՞ր արքայատոհմի, ո՞ր արքային հավանեցիր։
Ես հավանեցի Տիկրան Մեծին Առտաշեսյաների արքայատողմից:
Հայկ Նահապետ, Մենուա, Արգիշտի, Արտաշես, Տիգրան…Արտաշեսյաններ, Արշակունիներ, Բագրատունիներ, հայկական արքայատոհմեր: Նրանցից շատերի անունները մեզ ծանոթ են և առասպելներից, ինչպես նաև մեր ապրած օրերի իրականության մեջ՝ նրանց անուններով փողոցներ/Տիգրան Մեծ պողոտա/, շինություններ ու քաղաքներ/Արտաշատ-Արարատի մարզի մարզկենտրոն և Վաղարշապատ- այժմյան Էջմիածին քաղաքը/ կան: Մենք գիտենք, որ արքայական սկզբունքով երկիրը կառավարվում էր հին ժամանակներում, և գահը հորից անցնում էր որդուն ժառանգաբար:
Հզոր արքաների կողքին միշտ եղել են նրանց օգնող իշխաններ, զորավարներ, մարդիկ, ովքեր ծառայել են հավատարմորեն, օգնել դժվարին պահերին: Առանց հավատարիմ մարդկանց երկիրը կառավարել հնարավոր չէր: Այս բոլոր մարդիկ միասին կոչվում են ժողովուրդ, սկսած թագավորից մինչև վերջին աշխատավորը: Նրանց բոլորի համար թանկ էր իրենց հայրենիքը, և կարևոր էր, որ այն հզոր մնա միշտ: Հայրենիքի համար կարևոր գործեր արած մարդիկ՝ թագավորները, իշխանները միշտ մնացել են պատմության մեջ, ու ժողովուրդը հիշում է նրանց:
Մենուա և Արգիշտի Առաջին
Մեր մայրաքաղաքը` Երևանը, աշխարհի հնագույն քաղաքներից է, ավելի հին քան Իտալիայի մայրաքաղաք Հռոմը։ Երևանն ունի քարի վրա փորագրված իր ծննդյան վկայագիրը։ Գրվել է քաղաքի հիմնադրի` Արգիշտի I արքայի հրամանով Քրիստոսից առաջ /Ք. ա./782 թվականին։ Այդ արձանագրությունը մինչև այժմ էլ կա, պահպանված է Էրեբունի ամրոցի ավերակների մոտ, Էրեբունի համայնքում: Արգիշտի I-ը Արարատյան կամ Վանի թագավորության հզոր արքաներից էր։ Վանի թագավորությունը հզոր պետություն էր, որի հարևան Ասորեստանը այն անվանում էր Ուրարտու, իսկ բնակիչներին՝ ուրարտացիներ: Ուրարտուի մայրաքաղաքն էր Տուշպան: Ուրարտուն ևս մեկ շատ հզոր արքա է ունեցել՝ Մենուա անունով: Նրա կառավարման ժամանակ շատ շինարարական գործեր կատարվեցին, կառուցվեց ամենահայտնի 72կիլոմետրանոց կարևոր նշանակության ջրանցք իր անունով, որը մինչ այժմ էլ կա: Ուրարտացիների մասին տեղեկություններ են գտնվել Էրեբունի ամրոցի ավերակներում և Կարմիր բլուրում/գտնվում է Շենգավիթ համայնքում/: Ուրարտացիները նույպես ունեցել են աստվածներ, Ուրարտուի գլխավոր աստվածներն էին՝ Խալդին, Թեյշեբան և Շիվինին՞