April 19

Ստեփան Զորյան․ Չալանկը

1․ Ինչո՞ւ էր Չալանկը ամռան օրերին տանջվում ճանճերից։
Փոքրուց նրա ականջներն ու պոչը կտրել էին, այդ պատճառով ամառը սաստիկ տանջվում էր ճանճերի ձեռից,
2․ Փորձիր հիշել շան հետ կապված որևէ հետաքրքիր պատմություն և համառոտ գրել դա։
Մի անգամ ձմռանը Չալանկը կլանչելով մի քանի անգամ դիպչում էր տան դռանը, իսկ տնեցիները մտացում էին գայլ է հայտնվել։ Հետո պարզվեց, որ կովն էր ծնել, իսկ հորթը մնացել էր հեռու մայր կովից։ Շան օգնությամբ տնեցիները փրկեցին հորթին և հասկացան որ պատճառը գալի հայտնվելը չէր։
3․ Բնութագրեք պատմվածքի շանը, խոսքը հիմնավորիր տեքստից հատվածներով։
Մեր Չալանկը մի սև, բրդոտ շուն էր, կուրծքն ու վիզը ճերմակ, որ հեռվից թվում էր սպիտակ վզկապ։ Զարմանալի շուն էր մեր Չալանկը, տարբեր մարդկանց վրա հաչում էր տարբեր ձևով․ մուրացկանների վրա հատընդհատ, ասես իմացնելու համար միայն. անծանոթների վրա կասկածանքով, երևի մտածելով, թե հանկարծ տան բարեկամ չլինի՞. ձեռնափայտով մարդկանց վրա` հախուռն։ Ինչպես երևում էր, փայտ հարգանքով էր վերաբերվում լավ հագնված մարդկանց… Հաչում էր նրանց վրա, այնչափ, որ իմացնի, թե մարդ է գալիս… Իսկ քյոխվի կամ վրա չէր հաչում, մի երկու բերան «հաֆ» էր անում, կլանչելու պես ու մռռոցով քաշվում մի կողմ։ 
4․ Տեքստից դուրս գրեք անձնանիշ և իրանիշ 5-ական գոյականներ, դրանք դրեք գործիական հոլովով։
Մարդ, անծանոթ, բարեկամ, գզիր, հայրիկ, մայրիկ։
Մարդով, անծանոթով, բարեկամով, գզրով, հայրիկով, մայրիկով։
5․ Տքստում գտեք 1-ին, 2-րդ և 3-րդ դեմքով գործածված եզակի թվով դերանուններ, դրանք դարձրեք հոգնակի։

Ես-մենք, դու-դուք, նա-նրանք

April 17

338-340 Լեզվական աշխատանք

338. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ փակագծում տրված հարցին պատասխանող բառեր գրելով կետերի փոխարեն:

Ո՛չ գայլը, ո՛չ էշը ո՛չ էլ առյուծները չեն խաբի աղվեսին, նա բոլորից էլ խորամանկ է: (ինչե՞րը)

Իրերը, ուտելիքները, ջուրն ու վրանները վերցրինք ու ճամփա ընկանք: (ինչե՞րը)
Մի գիշերում ամբողջ անտառը լցվեց գայլերով, աղվեսներով և առջերոբ: (ինչերո՞վ)
Դպրոցում, փողոցում կամ տանը պետք է փնտրեք: (որտե՞ղ)
Տատիկս, պապիկս, հայրիկս ու մայրիկս պիտի գտնեն գանձը: (ովքե՞ր)

339.Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ փակագծում տրված հարցին պատասխանող մի քանի բառ կամ բառակապակցություն ավելացնելով: Դրանք և, ու, կամ բառերով կապի՛ր կամ ստորակետով բաժանի՛ր:

Օրինակ՝

Նա շատ է ճամփորդել: (ինչո՞վ) – Նա գնացքով, նավով ու օդանավով շատ է ճամփորդել:

Օդում տեսավ ինքնաթիռներ, ուղղաթիռներ, արագիլներ և այլ թռչուններ: (ինչե՞ր)
Բազմագույն ու բազմաբույր ծաղիկներ կան դաշտերում, գյուղերում և մարգագետիններում: (որտե՞ղ)

Երեխաները և ծնողները հինգ րոպե առաջ դուրս եկան: (ովքե՞ր)

Ծառերն ու տերևները վաղուց դեղին են: (ինչե՞րը)

340.Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ փակագծում տրված հարցին պատասխանող մի քանի բառ կամ բառակապակցություն ավելացնելով: Դրանք և, ու, կամ բառերով կապի՛ր կամ ստորակետով բաժանի՛ր:

Այդ անգամ բազմաթիվ երեխաները համերգին ներկա եղան:

Փորձարարը աղջիկնեին ու տղաներին խնդրեց, որ մոտենան:

Այդ թանկարժեք ու փայլուն մետաղը, ինձ շատ էր զարմացրել:

Մաթեմատիկան հետաքրքիր ու բարդ գիտություն է:

Ամեն շաբաթվա առաջին, երրորդ ու հինգերորդ օրերին հանդիպում եմ նրան ու ինձ հետաքրքրող հարցեր տալիս:

Դպրոցում, թանգարանում և գրադարանում ես շատ բան իմացա դրանց մասին:

April 17

334-336 Լեզվական աշխատանք

334. Ինչպիսի՞ նախադասություններ են տրվածները: Դրանք ընդարձակի՛ր, դարձրո՛ւ յոթ—ութ բառանի:

Երկիրը պտտվում է իր արեգակի առանցքի շուրջը:

Մենք շատ լավ հասկանում ենք մեր ուսուցչուհու բացատրած դասը:

Գարնանը իմ լավ ընկերները հեռանում են Հայաստանից:

-Արա՛մ, դու մոռացել ես քո պայուսակը սպորտի դահլիճում:
Ես վաղուց գտա ինձ ամենաշատ հետաքրքրող արկածային գիրքը։
Տրված նախադասությունները պարզ համառոտ են։

335. Նախադասություններն ընդարձակի՛ր:

Փորձենք դասերը շուտ վերջացնել։

Աղջիկները կպատմեն ճամփորդության մասին։

Մեծերը կլսեն հետաքրքիր պատմությունը

Ճամփորդը վերադարձավ երկարատև էքսկուրսիայից։

  1. Նախադասությունները պատճենիր և դրանցում սևացրու այն բառերը, որոնք պատասխանում են փակագծում նշված հարցերին։
    Մի հարուստ մարդ իր փոքրիկ խանութում արդար մեղր էր ծախում: (ինչպիսի՞)
    Փաթեթում բամբուկե փորագրված գավազան էր, փոքրիկ, ասեղնագործ թասակ և սև ու դեղին թիկնոց, որի լայն օձիքի վրա ապշեցուցիչ գեղեցիկ նախշեր էին գործված: (ինչպիսի՞)
    Մեզնից ոչ հեռու կանգնած մատղաշ ծառը կորացել էր, իսկ նրա կատարին հաստ օղակով կախված լիանայի վրա մի թռչուն էր թառել: (որտե՞ղ)
    Բեռնատարները առավոտյան պետք է շարժվեր գործարանից: (ե՞րբ)
    Մի րոպե լիանայի վրա նստած մնալուց հետո թռչունը ցած թռավ: (ե՞րբ)
    Այդ ընթացքում ծառի գագաթին բարձրացած որսորդը երկար պարաններով երկու մեծ պարկ իջեցրեց, որոնց մեջ չղջիկներն էին: (որտե՞ղ)
    Առավոտ ծեգին հավաքեցինք մեր հանդերձանքը և ճամփա ընկանք: ( ի՞նչը)
    Կարդա տեքստը և հիշիր
    Նախադասության գլխավոր անդամներ են համարվում ենթական և ստորոգյալը, որոնք արտահայտում են նախադասության հիմնական ասելիքը, մյուս անդամները կոչվում են երկրորդական անդամներ կամ լրացումներ։ Լրացումները կարող են լինել ենթակայի լրացումներ և ստորոգյալի լրացումներ։ Այն նախադասությունը, որը կազմված է միայն մեկ ենթակայից և ստորոգյալից, կոչվում է պարզ համառոտ նախադասություն, եթե գլխավոր անդամներից բացի նախադասության մեջ կան երկրորդական անդամներ, ապա այդ նախադասությունը կոչվում է պարզ ընդարձակ նախադասություն։ Եթե նախադասության կազմում կա մեկից ավել ստորոգյալ, ապա նախադասությունը բարդ է։
April 15

Վախթանգ Անանյան․ Ընտանի օձեր

1․Դուրս գրեք 10 ածական և 10 գոյական

ԱծականԳոյական
ասֆալտապատՕձ
ընտանիԳյուղ
ծուռումուռասֆալտ
կավե բնակիչ
ազնիվդաշտ
տխուրԵրեխա
շոգկաթ
ուրախվաչիկ
գլխապատառբաժայ
թունավորվածփայտ

2․ Պատմեք ընտանի օձերի մասին:
Ընտանի օձերը հասկանում են մարդկանց միտքը, չեն կծում տիրոջը։

4. Գրե՛ք՝ ինչո՞ւ օձը ա) կաթը թունավորում, բ) կաթը թափում:
Ա ․Վաչիկը օձի ձվերը վերցրել էր և օձը տեսելէր դա և կաթը թունավորել էր։
Բ․ Նա տեսնում է, որ Վաչիկը հետ է բերում իր ձվերը, դրա համար շուռ է տալիս կաթի բաժակը, որ Վաչիկը չթունավորվի։

5․ Պատմվածքի ո՞ր հատվածն ամենից շատ հավանեցիր, ինչո՞ւ։
Բայց հետո պարզվեց ինձ համար, որ օձին մինչև ինքտ վատություն չանես՝ նա քեզ վատություն չի ․անի: Այս հատվաձը ինձ դուր եկավ, որովհետև այն շատ խրատական իմաստ ունի։
6․ Ի՞նչ է սովորեցնում պատմվածքը:
Պատմվաձքը սովորեցնում է մեզ, որ չի կարելի ուրիշին վիրավորել, վնաս տալ, որովհետև նա կարող է պատասխան տալ։

April 10

323-333 Լեզվական աշխատանք

323․ Նախադասություններրի գլխավոր անդամներն ընդգծիր, մյուս անդամներն ինչպե՞ս կանվանես։

Ամենահին բառարանը Սիրիայում է հայտնաբերվել:
Աշխարհի ամենաերկար փողոցը Բուենոս Այրեսում է:
Մոլորակի հազվադեպ հիվանդությունը է կոչվում ծիծաղի հիվանդություն: Հիվանդացածներից ոչ մեկը չի փրկվել:
Ամենից թանկ գիրքը 1455 թ. Գուտեմբերգն է տպագրել։ Այդ գրքի մեկ օրինակի համար 1926 թ. Մի մարդ երեսունհինգ հազար դոլար է վճարել: Լրացումներ։

325․ Գրիր գլխավոր անդամները․ գործողություն կատարողին նշիր դեղին, իսկ նրա կատարած գործողությունը՝ կապույտ։

Այս դեպքը Հարավային Անգլիայում է պատահել: Մի ծեր հոգևորականի աղքատիկ տանը առնետ է հայտնվում: Առնետն մշտապես է ելումուտ անում մարդու տուն։ Տանտերը սովորում է նրան և երկուսն ընկերանում են: Մի գիշեր ծեր հոգևորականը վեր է թռչում խորունկ քնից։ Առնետը կծել էր նրա այտը: Սկզբում մարդը զայրանում է դավաճան կենդանու վրա։ Հետո տեսնում է վառվող վարագույրները։ Նա հասկանում է, որ իր փայտե տնակը հրդեհ է ընկել:
Տունն էլ ամբողջությամբ կայրվեր, եթե բարեկամ առնետը չլիներ ու այտը չկծեր:

  1. Նախադասությունն ընդարձակիր՝ ինչպիսի՞ կամ ո՞ր հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ ավելացնելով:
    Օրինակ՝
    Կինը հարցրեց: – Երիտասարդ կինը հարցրեց:
    Լայնեզր գլխարկով կինը հարցրեց:
    Շունը մտավ-փոքր շունը մտավ տուն։
    Սիրտը քար է-սիրտս քար է։
    Հայրն ընկեր է:
    Երկիրը պտտվում է:
  2. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ ավելացնելով ո՞ւր, դեպի ո՞ւր, որտե՞ղ, որտեղի՞ց, որտեղո՞վ հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ:
    Օրինակ՝
    Օրվա հերոսը գալիս էր: – Օրվա հերոսը մեզ մոտ էր գալիս: Օրվա հերոսը դեպի տուն էր գալիս: Փողոցով օրվա հերոսն էր գալիս: Դիմացից օրվա հերոսն էր գալիս: Մի ոհմակ է երևում:
    Ի՜նչ հանգիստ ես կանգնած:-Արամ, ինչ հանգիստ ես կանգնած։
    Թռչունների մի երամ անցավ:-Արամը ինչ հանգիստ էր կանգնած էր փոզոցում։ Փողոցից դուրս էր գալիս Արամը և գնում էր տուն։
    Երամը թռավ, հեռացավ:-Այգուց երամը թռավ ,հեռացավ ամպերի մեջ։ Երամը ամպերով չվում էր դեպի տաք երկրներ։
    Նախորդ օրը կարգուկանոն էր հաստատել:-Տնօրենը նախորդ օրը կարգուկանոն էր հաստատել։ Տնօրենը կարգուկանոն էր հաստատել դպրոցում։ Տնօրենը դուրս եկավ դպրոցից։
    Հաջորդ օրը բոլորս գնալու էինք:-Հաջորդ օրը բոլորս գնալու էինք ճաձփորդույնան։ Ճամփորդությունից մենք վերադարձանք մեծ տպավորություններով տուն։
    Այդ փոքրիկին կարելի է տեղավորել:-Այդ փոքրիկին կարելի է տեղավորել դպրոց: Դպրոցից մենք վերադարձանք գոհ։
  3. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ ավելացնելով ո՞ւմ կամ ի՞նչը հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ:
    Մարդն ամբողջ կյանքում սիրում է:-Մարդն ամբողջ կյանքում սիրում է իր ընտանիքը:
    Առավոտյան անտառում որսորդները գտել են:-Առավոտյան անտառում որսորդները գտել են:
    Հեռուներից վերադարձած մարդը կարոտով գրկեց:-Հեռուներից վերադարձած մարդը կարոտով գրկեց իր մայրիկին:
    Հանկարծ իր կողքին տեսավ:-Հանկարծ իր կողքին տեսավ շանը:
  4. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ ո՞ւմ կամ ինչի՞ հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ ավելացնելով:
    Մարգերը ջրվեցին: Հարեվանիս մարգերը ջրվեցին:
    Քույրը երաժիշտ է:-Ընկերոջս քույրը երաժիշտ է:
    Նկարն անհետացել էր:-Իր նկարն անհետացել էր:
    Մոխիրը տաք է:-Վառառանի մոխիրը տաք է:
  5. Նախադասությունն րնդարձակի՛ր՝ ե՞րբ, երբվանի՞ց, որքա՞ն ժամանակ, մինչև ե՞րբ հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ ավելացնելով:
    Մի տարօրինակ ճռռոց եմ լսում:-Առավոտվանից մի տարօրինակ ճռռոց եմ լսում:
    Իմ կարծիքն ասել եմ:-Վաղուց իմ կարծիքն ասել եմ:
    Գնաց, գնաց, հասավ մի քաղաքի:-Մի շաբաթ առաջ գնաց, գնաց, հասավ մի քաղաքի:
    Ծաղրածուն գլուխ տվեց ու հեռացավ:-Երեկոյան ծաղրածուն գլուխ տվեց ու հեռացավ:
    Նավաստին բաց ծով էր դուրս եկել:-Գիշերվա կեսին նավաստին բաց ծով էր դուրս եկել:
    Ծովն արդեն փոթորկել էր:-Կեսօրին ծովն արդեն փոթորկել էր:
    Թռչունները չվելու էին։-Աշնանը թռչունները չվելու էին:
April 10

Լեզվական աշխատանք 317-322

  1. Կետերը փոխարինի՛ր ո՞վ հարցին պատասխանող բառով, որը դեմքով ու թվով համաձայնի ստորոգյալին (բային): Դեմքով ու թվով ստորոգյալի հետ համաձայնող անդամին ի՞նչ անուն կտաս: Ես առայժմ մրցակից չունեմ:
    Բայց տղան շուտով կհայտնվի:
    Ես ամեն ինչ արել եմ նրա գալուստն արագացնելու համար:
    Առանց արժանի մրցակցի դու չես կարող ավելի ուժեղ ու համարձակ դառնալ:
    Ընկերս է լինելու քո օգնականը:
    Դու էլ, իհարկե, նրա՛ն ես օգնելու:
  2. Փակագծում տրված բայերը եզակի կամ հոգնակի ձևով գրի՞ր (պահանջվող ձևն ինչպե՞ս գտար): Մեր աղմկոտ, ուրախ փողոցի երեխաները երբեմն ծաղրել (էր, էին) նրան: Նա ինչ-որ փորձարարական արհեստանոցում աշակերտ (էր, էին): Ես (գիտեի, գիտեինք), որ նա այնտեղից հաճախ զանազան լուծույթներ ու փոշիներ (էր, էին) բերում ու ինչ-որ փորձեր անում՝ մրոտելով տատիկի տունը: Երբեմն էլ մենք խնդրում (էի, էինք), որ նա իր փորձերը մեզ էլ (ցուցադրի, ցուցադրեն):
  3. Ստորոգյալի հետ համաձայնող անդամն անվանում են ենթակա: Փորձի՛ր բացատրել՝ ենթական ու ստորոգյալն ինչո՞ւ են նախադասության գլխավոր անդամներ: Ինչպե՞ս կկոչվեն նախադասության մյուս անդամները:
    Ենթական ու ստորոգյալը, նախանդասության գլխավոր անդամներն էն, որովհետև նրանք կատարում են նախադասության գլխավոր դերերը։ Ենթական ցույց է տալիս թե, ով կամ ինչն է կատարում ստորոգյալի մատնանշած գործաղությւոնը։ Նախադասության մյուս անդամները ենթակայի և ստորոգյալի լրացումները են։
  4. Նախադասություններում ընդգծիր գործողություն կատարողին և նրա կատարած գործողությունը։

Կետերը ջրի տակ երկար են մնում:
Ծովային կրիաները ջրի տակ դիմանում են երեք ժամ և ավելի:
Պինգվիններն ապրում են սաստիկ ցրտի պայմաններում։
Փղերը կնճիթով շոգ օրերին իրենց վրա ջուր են լցնում։
Հայտնի է, որ կոկորդիլոսը կարող է հովազի ուտել։

321․ Հետևյալ բառերից յուրաքանչյուրով կազմեք մեկական նախադասություն, որտեղ դրանք կլինեն գործողություն կատարողը և ընդգծեք նրանց կատարած գործողությունը։

Աղջիկ-Պարտեզում աղջիկը ջրում էր ծաղիկները։
ծառ-Քամուց ծառը թեքվել էր։
բերան-Զարմանքից նրա բերանը բաց մնաց։
արեգակ-Արեգակը պայծառ փայլում էր։
վարորդ-Վարորդը մեքենայով սրընթաց անցավ։
աշակերտ-Աշակերտները պետք է լինեն կարգա պահ։
քամի-ՈՒժեղ քամին թափեց մրգերը ցած։
դանակ-Դանակը ծատ սուր էր։

322․ 320 առաջադրանքում ձեր կողմից նշված բառերը կոչվում են նախադասության գլխավոր անդամներ, փորձեք բացատրել, թե ինչու են դրանց այդպես անվանում։
Առանց ենթակայի եւ ստորոգյալի նախադասություն կազմել հնարավոր չէ։

April 8

Եղիշե Չարենց «Բրոնզ ես, հուր ես»

  1. Ի՞նչ եք զգում բանաստեղծությունը կարդալիս։
    Բանաստեղտությունը կարդալիս ես զգում եմ անհագ կարոտ քրոջ, հայրենիքի կամ որևէ մեկի հանդեպ, որը թվում է անհասնաելի և վշտալի։
  2. Ո՞ւմ է նվիրված բանաստեղծությունն ըստ ձեզ։
    Իմ կարծիքով քրոջը։
  3. Դուրս գրեք բանաստեղծության բոլոր գոյականները և դրանք օգտագոծելով ստեղծագործական փոքր աշխատանք ներկայացրեք։
    Բրոնզ
    հուր
    սուր
    փառք
    փայլ
    զուր
    սուր
    երգեր
    վերքեր
    հրաբույր
    հզոր
    բոսոր
    քույր
    ուրու
    արևառ։
    Հզոր հայրենիք
    Բազում երգերով ու վերքերով լի,
    Բրոնզե սուրդ միշտ կտրիչ
    Արևավառ փայլով լի։

    Բոսորագույն երկնքում
    Ուրու դարձած քույրիկ իմ,
    Բրո՛նզ ես, հու՛ր ես,
    Փառք ու պատիվ
    Ամեն հային արժանի։
April 5

Վախթանգ Անանյան․ Թուխիկը

1․ Դուրս գրիր անծանոթ բառեր և բառարանի միջոցով բացատրիր:
կիսանդրու-մարդու գլխի, ինչպես նաև մարննի վերևի մաս։
 թախանձել-աղախել
զառամյալ-ծերունի
վշտահար-սգավոր
2․ Բացատրիր հետևյալ նախադասությունը. Քաղաքում ասելիք էր դարձել Թուխիկը:
Քաղաքում բոլորը խոսում էին Թուխիկի մասին
3․ Ո՞ր հատվածում է ավելի լավ երևում ագռավի հավատարմությունը:
Այն հատվածում, երբ մահանում է իր տերը։
4․ Նկարագրիր Թուխիկին:
Թուխիկը թուխ էր, ուներ կոշտ ձայն, խելացի սուր հայացքով, շատ հավատարիմ։
5․ Քո կարծիքով, իրակա՞ն է այս պատմությունը:
Ես կարծում եմ, որ ոչ։
6․ Տեքստից դուրս գրիր 4-ական գոյական, ածական, բայ, դրանք դիր ուղիղ ձևով։
Գոյական-ժամանակ, ագռավ, փետուր, երկինք։
Ածական-նշանավոր, գորշ, խելացի, հավատարիմ։
Բայ-աղմկել, բաժամնել, կորցնել, թախանծել։

April 5

308-316

  1. Տրված նախադասություններից հերթով բառեր հանի՛ր այնպես, որ ամեն անգամ պահպանվի նախադասությունը:

Օրինակ՝

Տիրակալն իր սիրելի անտառի հարազատ խշշոցը հիշեց:
Տիրակալը սիրելի անտառի հարազատ խշշոցը հիշեց:
Տիրակալը սիրելի անտառի խշշոցը հիշեց:
Տիրակալը անտառի խշշոցը հիշեց:
Տիրակալը խշշոցը հիշեց:
Տիրակալը հիշեց:
Հիշեց:

Ամառային արեգակը շիկացրեց բազմահարկ տների պատերը:

Արեգակը շիկացրեց բազմահարկ տների պատերը:

Արեգակը շիկացրեց տների պատերը:

Արեգակը շիկացրեց պատերը։

Արեգակը շիկացրեց։

Շիկացրեց։

Հետո այդ հսկայական արձանը տեղափոխեցին գետափ:

Հետո հսկայական արձանը տեղափոխեցին գետափ։

Հսկայական արձանը տեղափոխեցին գետափ։

Արձանը տեղափոխեցին գետափ։

Արձանը տեղափոխեցին։

Տեղափոխեցին։

Սերունդները երկար հիշեցին նաև այդ մեծ գիտնականին:

Սերունդները երկար հիշեցին այդ մեծ գիտնականին:

Սերունդները հիշեցին մեծ գիտնականին:

Սերունդները հիշեցին գիտնականին:

Սերունդները հիշեցին:

Հիշեցին

Աշխարհը հնազանդորեն փռվեց Ալեքսանդրի ձիու ոտքերի առաջ:

Աշխարհը փռվեց Ալեքսանդրի ձիու ոտքերի առաջ:՛

Աշխարհը հնազանդորեն փռվեց ձիու առաջ:

Աշխարհը փռվեց ձիու առաջ:

Աշխարհը փռվեց հնազանդորեն:

Աշխարհը փռվեց:

Փռվեց։

  1. Յուրաքանչյուր նախադասության մեջ թո՛ղ այնպիսի մի բառ, որ նախադասությունը պահպանվի:

Դու շատ հեռվից եկար: Դու հեռվից եկար:

Մենք արդեն հուսահատ սպասում էինք: Մենք հուսահատ սպասում էինք:

Դուք պայմանը մոռացե՞լ էիք: Պայմանը մոռացե՞լ էիք:

Ի՜նչ լավ ժամանակ հասար: Ի՜նչ լավ հասար:

Անտա՛ռ, ուրա՛խ խշշա աշնան քամուց: Անտա՛ռ, խշշա աշնան քամուց:

Նա քեզ կանչում է: Նա կանչում է:

Դու ինչո՞ւ չես լսում: Ինչո՞ւ չես լսում:

  1. Փակագծում տրված գոյականները եզակի կամ հոգնակի ձևով գրի՛ր (պահանջվող ձևն ինչպե՞ս գտար):

(Շունը, շները) Շները հաչում են:

(Մարդ, մարդիկ) Մարդ անցավ:

(Մեքենան, մեքենաները) Մեքենան սլանում էր:

(Ընկերդ, ընկերներդ) Ընկերներդ կանչեցի՞ն:

Ես պահանջվող ձևն գտա, քանի որ ուշադրություն դարձրեցի նախադասությունների վերջավորություններին։

  1. Փակագծում տրված գոյականները եզակի կամ հոգնակի ձևով գրի՛ր:

Երբ (շոգ, շոգեր) է լինում, (փիղը, փղերը) կնճիթով վերից վար ջրում է իրեն, հետո էլ ավազ է ցանում վրան, իբրև սրբիչ: (Փիղը, փղերը) հոտերով են շրջում: Նրանց առաջնորդում է ծեր ու իմաստուն (փիղը, փղերը): Հոտոտելիս (նա, նրանք) բարձրացնում են կնճիթները: Իսկ հենց որ (կնճիթը, կնճիթները) թշնամու հոտ են առնում, նրանց (տերն, տերերն) անաղմուկ հեռանում, ասես գետնի տակն են անցնում: Այդ վիթխարի, ուժեղ (կենդանին. կենդանիները) ոչ մի թշնամի չունի, բացի մարդուց:

  1. Փակագծում տրված գոյականները եզակի կամ հոգնակի ձևով գրի՛ր (պահանջվող ձևն ինչպե՞ս գտար):

Երբ (շոգ, շոգեր) է լինում, (փիղը, փղերը) կնճիթով վերից վար ջրում է իրեն, հետո էլ ավազ է ցանում վրան, իբրև սրբիչ: (Փիղը, փղերը) հոտերով են շրջում: Նրանց առաջնորդում է ծեր ու իմաստուն (փիղը, փղերը): Հոտոտելիս (նա, նրանք) բարձրացնում են կնճիթները: Իսկ հենց որ (կնճիթը, կնճիթները) թշնամու հոտ են առնում, նրանց (տերն, տերերն) անաղմուկ հեռանում, ասես գետնի տակն են անցնում: Այդ վիթխարի, ուժեղ (կենդանին. կենդանիները) ոչ մի թշնամի չունի, բացի մարդուց:

  1. Փակագծում տրված գոյականները եզակի կամ հոգնակի ձևով գրի՛ր (պահանջվող ձևն ինչպե՞ս գտար):

Տղան համարձակ առաջ եկավ: Օրերն ամառանոցում արագ ու հետաքրքիր են անցնում: Ծովափի ժայռերին թառել են սպիտակ թռչուններ: Ոստիկաններն այդ տանը մի իսկական գազանանոց հայտնաբերեցին: Մարդիկ կարող են հիսուն ձևով «այո» ասել, բայց այդ բառի գրության միայն մեկ ձև կա: Այդ լճի ջուրը երբեք չի սառչում: Մաքուր, անձրևից դեռ թաց փողոցը դատարկ էր: Հավանաբար մարդիկ քնած էին:

  1. Փակագծում տրված բայերը եզակի կամ հոգնակի ձևով գրի՛ր (ո՞ր դեպքում

հոգնակի գրեցիր):

Փղի համար կնճիթը շատ կարևոր (է): Նա դրանով (է) ուտում ու խմում: Ձագը մոր ետևից վազում (է)՝կնճիթով նրա պոչը բռնած: Փիղ ծնողները կնճիթով «ապտակում» (են) չարաճճի ձագուկին, որը սովորաբար փոքր ավտոբուսի չափ(է) լինում:

Երբ փիղն ընկնում (է) փոսը կամ խճճվում թակարդում, մյուս փղերը մեկնում (են) կնճիթներն ու նրան օգնում (են): Փիղն առանց կնճիթի (չի) կարող ապրել, բայց աֆրիկյան սավաննաներում հանդիպել (են) կնճիթից զրկված փղեր: Այդպիսի փղերին ընկերներն (են) կերակրում: Փղերն իրենց վիրավոր կամ հիվանդ ընկերոջը (չեն) լքում:

Վաղուց ի վեր Հնդկաստանում փիղն ու մարդը բարեկամություն (են) անում: Խելացի ու հասկացող կենդանիները ոչ միայն ծանր աշխատանք (չեն) անում ու կատարում մարդու հանձնարարությունները, այլև, որպես հոգատար դայակներ, խնամում (են) երեխաներին: Պապը, հայրն ու թոռը կարող (են) նույն փղի «սաները» լինել. չէ՞ որ փղերը երկար (են) ապրում՝յոթանասունից ութսուն տարի:

April 3

300-307 Լեզվական աշխատանք

300. Հարցում արտահայտող բառերի փոխարեն համապատասխան բառեր կամ բառակապակցություններ գրելով՝ նախադասություններ ստացի՛ր:

Ո՞վ ի՞նչ արեց: ՈՒսուցիչը մտավ դասարան:

Ի՞նչը ի՞նչ եղավ: Բնությնունը կանաչեց:

Ովքե՞ր ի՞նչեն անում: Մարդիկ հանգստանում են:

Ինչե՞րը ի՞նչ են լինում: Թռչունները ծլվլվում են:

Ո՞վ ո՞վ է: Լիլիթը երգչուհի է:

Ի՞նչը ինչպիսի՞ն է: Ծաղիկը ծաղկած է :

301. Նախադասության մեջ կետերը փոխարինի՛ր մի բառով, որ երևա, թե ո՞ւմ է վերագրվում ընդգծված հատկանիշը (վերագրել – վրան դնել, ավելացնել, տալ, ընծայել):

Մայրկը նորից մտախոհ նստեց:

Լիլիթը բոլորից արագ է վազում:

Ընկեր Հովհաննիսյանը խիստ ուսուցիչ է:

Մհերը իմ մոտ ընկերն է:

Աննան կատակասեր ու ժպտերես աղջիկ է:

303. Կետերի փոխարեն մի բառ գրի՛ր, որն ընդգծված բառի հետ պատասխանի ի՞նչ է անում, ի՞նչ է լինում, ո՞վ է, ի՞նչ է, ո՞րն է կամ ինչպիսի՞ն է հարցին:

Օրինակ՝

Գայլը ոռնում է:

Ճռռացողը դռնակն էր:

Այգին դեղին է:

Կակաչը թառամում է:

Ես Էդուարդն եմ:

Մտնողը հայրիկս է:

Կաթիլը փոքր է:

Ընկերս շուն է:

Եղանակը ցուրտ է:

Իմ ծննդավայրը Հայաստանն է:

304. Նախադասության մեջ կետերի փոխարեն գրի՛ր մի բառ, որն ընդգծված

հատկանիշը վերագրի առարկային:

Փուչիկը գունավոր է:

Անձրևը հորդ էր:

Դուք գեղեցիկ եք:

Նա բարի է:

Կինը երիտասարդ է:

Երկինքը մաքուր է:

305. Կետերի փոխարեն մի բառ գրի՛ր, որը նախադասության ընդգծված բառին վերագրվող հատկանիշ արտահայտի:

Օրինակ՝

Եղնիկը զգուշավոր է:

Դու աշակերտ ես:

Տերևը կանաչ է:

Ես բարի եմ:

Մեր բակը գեղեցիկ է:

Ջրի թագավորությունը մեծ է:

Արևը հսկա աստղ է:

Այս տարին մեղմ է:

306. Տրված առարկաներին երկուական հատկանիշ վերագրի՛ր: Ստացված նախադասությունների մեջ գրածդ բառը կամ արտահայտությունն ինչպե՞ս կանվանես:

Օրինակ՝

Օր – Օրը պայծառ է: Օրը մթնեց:

Նկարը մեծ է։

Նկարը վաճառվեց,

Թիթեռը թռնում է։

Թիթեռը հասավ ։

Անտառը մթնում է։

Անտառը լուսացավ։

Քույրդ գեղեցիկ է։

Քույրդ գնաց։

Ճամփորդը կորել է:

Ճամփորդը գտնվեց։

307. Փորձիր բացատրել, թե ինչո՞ւ են նախադասությունների մեջ ընդգծված բառերն անվանում ստորոգյալ (ստորոգել — հայտնել, տրամաբանորեն ինչ-որ բան վերագրել առարկային, առարկայի մասին եղածը հաստատել):

Ստորագյալ են, որովհետ ցույց են տալիս որևէ բանի ինչ լինելն ու ինչպես անելը։

Վաղուց արդեն սարերը կանաչ են:- Այստեղ ցույց է տրված, որ ձյունը հալվել է, ու սարերում խոտ է աճել։

Նրա ծիծաղն անգամ սիրելի է: Այստեղ ցույց է տրված տվյալ մարդու սիրված լինելը։

Արագիլը ճնճղուկի ձագերին պաշտպանում էր օձից:
Այստեղ մատնանշվում է արագիլի բարիությունը։

Արագիլը հավատարիմ թռչուն է:
Բնութագրվում է արագիլի հավատարմությունը։

Այդ թռչունի հայրենիքը մեր բակի ծառն է:
Ցույց է տալիս այն տեղը, որտեղ ապրում է տվյալ թռչունը։

Հորեղբայրը դժվար ճանապարհով էր եկել:
Նկարագրվում է հորեղբոր ապրած դժվար կյանքը։

Ցերեկները սովորաբար մի քիչ քնում է:
Ցույց է տալիս տվյալ անձի հոգնաց լինելը։

Ամպերը գունդ-գունդ կուտակվել էին:
Ցույց է տալիս, որ շուտով անձրև է լինելու։