February 21

34 և 16 կոտորակները բերենք ընդհանուր հայտարարի։ 

Դրա համար գտնենք [4,6]=12

 Այդ կոտորակների ամենափոքր  ընդհանուր հայտարարը 

 12-ն   է.

12։4=3

12։6=2

3‧34‧3=912 և 1‧26‧2=212

Առաջադրանքներ

  • Կոտորակները  բերեք ընդհանուր հայտարարի
  • 3|5 և 1|4=12|20 և 5|20
  • 5/3 և 7|24=40|24 և 7|24
  • 2|5 և 7|9=18|40 և 35|45
  • 1|30 = 1/ 30 և 5|6= 25/30
  •  3|11=9/33 և 4|3= 44/33
  • 1/12=5/60 և 4/5=48/60
  • 5/8=5/8 և 3/4=6/8
  • 3/5=42/70 և 5/14=25/70
  • 1/21= 1/21 և 3/7=9/21
  • 7/5=77/55և 4/11 =20/55
  • 5/2=70/28 և 3/28=3/28
  • 1/100 =1/100և 7/50=14/100
  • 6/13=18/39 և 4/3 = 52/39
  • 7|12= 14/24 և 5|8 = /24
  • 7|100=200|14 և  3|200 =3|200
  • 5|4 =90/72 և 12|18 =48/72
  • 1|12=3/36 և 5|36 =60/36
  • 5|13 =55/143 և 15|11 =195/143
  • 1|15 = 2/30և 7|30 =14/30
  • 9|10=27/30 և 5|3 =50/30

34 և 16 կոտորակները բերենք ընդհանուր հայտարարի։ 

Դրա համար գտնենք [4,6]=12

 Այդ կոտորակների ամենափոքր  ընդհանուր հայտարարը 

 12-ն   է.

12։4=3

12։6=2

3‧34‧3=912 և 1‧26‧2=212

Առաջադրանքներ

  • Կոտորակները  բերեք ընդհանուր հայտարարի
  • 3|5 և 1|4=12|20 և 5|20
  • 53 և 7|24=40|24 և 7|24
  • 2|5 և 7|9=18|40 և 35|45
  • 1|30 = 1/ 30 և 5|6= 25/30
  •  3|11=9/33 և 4|3= 44/33
  • 1/12=5/60 և 4/5=48/60
  • 5/8=5/8 և 3/4=6/8
  • 3/5=42/70 և 5/14=25/70
  • 1/21= 1/21 և 3/7=9/21
  • 7/5=77/55և 4/11 =20/55
  • 5/2=70/28 և 3/28=3/28
  • 1/100 =1/100և 7/50=14/100
  • 6/13=18/39 և 4/3 = 52/39
  • 7|12= 14/24 և 5|8 = /24
  • 7|100=200|14 և  3|200 =3|200
  • 5|4 =90/72 և 12|18 =48/72
  • 1|12=3/36 և 5|36 =60/36
  • 5|13 =55/143 և 15|11 =195/143
  • 1|15 = 2/30և 7|30 =14/30
  • 9|10=27/30 և 5|3 =50/30
February 21

Լեզվական արաջադրանք 224-230

224. Տրված խմբերի բառերի տարբերությունը բացատրի՛ր: Ինչո՞ւ են դրանք անվանում ածականի համեմատության աստիճաններ:

            Ա. Քաղցր, աղի, կծու, դառը, մեծ, երկար, բարձր:

Ածականի համեմատության աստիճանները կազմում են ավելի, պակաս քիչ, նվազ և ամենից, ամենա, ագույն ածսնցներով։
            Բ. Ավելի քաղցր, ավելի աղի, ավելի կծու, ավելի դառը, ավելի մեծ, ավելի երկար, ավելի բարձր:

ավելի շատ
            Գ. Ամենից քաղցր, ամենից աղի, ամենից կծու, ամենից դառը, ամենից մեծ, ամենից երկար, ամենից բարձր:

Աենա շատը

225. Տրված բառերի (գերադրական աստիճանի ածականների) հոմանիշ ձևերը գրի՛ր:

Օրինակ՝


ամենից լավ –ավելի լավ, ամենալավ, լավագույն
ամենամեծ – ավելի մեծ, ամենից մեծ, մեծագույն
փոքրագույն- ավելի փոքր, ամենափոքր, ամենից փոքր

            Ամենավատ֊ամենից վատ֊ վատագույն, գեղեցկագույն֊ամենից գեղեցիք֊ամենագեղեցի, բարձրագույն֊ամենաբարձր֊ամենից բարձր, ամենաազնիվ֊ամենից ազնվագույն, ավելի հզոր ամենահզոր֊,հզորագույն, ամենից ահեղ֊ամենաահեղ,ահեղագույն, համեստագույն֊ամենահամեստ֊ամենից համեստ, ամենահին֊ամենից հին֊լավահին, ամենից ծանր֊ամենածանր֊լավածանր, ամենալուրջ֊ամենից լուրջ֊լավալուրջ, ամենից խոշոր֊ամենախոշոր֊լավախոշոր:

226. Նախադասությունն այնպես ձևափոխի՛ր, որ միտքը չփոխվի։

Օրինակ՝


Մառախուղի կաթիլները միլիոն անգամ ավելի փոքր են, քան անձրևի կաթիլները: – Մառախուղի կաթիլներն անձրևի կաթիլներից միլիոն անգամ փոքր են:

            Աղի ջուրն ավելի ծանր է, քան սառույցը, այդ պատճառով էլ սառույցը չի           սուզվում:
Սառույցը չի սուզվում ավելի աղի ջրում թեթև լինելու պատճառով
            Ծովային փոքր, բայց թունավոր կենդանիներն ավելի վտանգավոր են, քան          շնաձկները:
Ծովային փոքր, թունավոր կենդանիները ավելի վտանգավոր են շնաձկներից։
            Բանավոր խոսքն ավելի մեծ հնարավորություն ունի վերաբերմունք         արտահայտելու, քան գրավորը:
Բանավոր խոսքն ավելի մեծ հնարավորություն ունի, վերաբերմունք առտահայտելու գրավորից։
            Նավաստիների կիրառած թունավոր նյութերը, վառ գույներն ու ուլտրաձայնը շնաձկների համար պակաս սարսափելի են, քան ժամանակակից աղմկոտ             երաժշտությունը:

Նավաստիների կիրառած թունավոր նյութերը, վառ գույներն ու ուլտրաձայնը շնաձկների համար պակաս սարսափելի են ժամանակակից երաժշտությունից։

          Ածականը ցույց է տալիս առարկայի հատկանիշ (որպիսություն):    Առարկայի հատկանիշը կարող է համեմատվել այլ առարկաների նույն         հատկանիշի հետ, արտահայտել նրա առավել, պակաս լինելը կամ էլ           գերազանցությունը:
          Ածականի համեմատության աստիճանները կազմվում են ավելի, պակաս, քիչ, նվազ, ամենից բառերով և ամենա-, -ագույն ածանցներով:

Թվական

228. Տրված բառակապակցություններից ամեն մեկի իմաստն արտահայտի՛ր մեկ բառով: Ի՞նչ է ցույց տալիս -սուն ածանցը:

            Երեք տասնյակ-եռեսուն, չորս տասնյակ֊քառասուն, հինգ տասնյակ֊հիսուն, վեց տասնյակ֊վաթսուն, յոթ տասնյակ֊յոթանասուն,  ութ տասնյակ֊ութսուն, ինը տասնյակ֊իննսուն:

229. Զննի՛ր տրված բառաշարքերը և փորձի՛ր պարզել, թե բաղադրյալ թվականներից որո՞նք կից (միասին) գրություն ունեն, և որո՞նք՝ հարադիր (աոանձին):


Ա. Տասնյոթ, քսաներեք, երեսունմեկ, քառասունվեց, հիսունչորս, վաթսունինը, յոթանասունհինգ, ութսուներկու, իննսունինը:
Բ. Հարյուր մեկ, երկու հարյուր քսանվեց, հինգ հազար վեց հարյուր երեսունյոթ, չորս միլիարդ ինը միլիոն յոթ հարյուր հազար վեց հարյուր յոթանասունյոթ և այլն:

230. Տրված թվականները գրի՛ր բառերով:

            65֊վաթսունհինգ, 48֊քառասունութ, 107֊հարյուր յոթ, 93֊իննսուեիրեք, 6087֊վեց հազար ութսունյոթ, 4321֊չորս հազար երեք հարյուր քսանմեկ, 786֊յոթ հարյուր ութսունվեց։

February 21

Lեզվական աշխատանք 216- 222

Ածական

Ուշադիր կարդա՛:

Ածականըցույցէտալիսառարկայիհատկանիշ (որպիսություն):   Առարկայիհատկանիշըկարողէհամեմատվելայլառարկաներինույնհատկանիշիհետարտահայտելնրաառավելպակասլինելըկամէլգերազանցությունը:
          
Ածականիհամեմատությանաստիճաններըկազմվումենավելի,պակասքիչ,նվազամենիցբառերովևամենա-, –ագույնածանցներով:

216. Տրվածբառերիցյուրաքանչյուրինինչպիսի՞ հարցինպատասխանող մի քանի բառեր ավելացրո՛ւ (աշխատիրչկրկնել):

Օրինակ՝  քարեբարձրերկհարկանիբնակելի,գեղեցիկտուն:

             Քույր- բարի, խելացի, խելամիտ
եղբայր- ուժեղ, խելացի, խելոք
մայր-բարի, օգնող, քնքուշ, գեղեցիկ
հայր-ուժեղ, եռանդուն, քաջ, բարձրահասակ
տատիկ-ծեր, ցածրահասակ, գեղեցիկ, արագաշարժ
պապիկ-աշխատասեր, սպիտակահեր, հանգիստ:

217.Տրված գոյականներին ածանցներ ավելացրո՛ւորածականներ դառնան:

Սիրտ – անսիրտ
վախ – անվախ
քար – քարքարոտ
մայր – մայրական
երկինք – երկնային
արև – արևոտ
փայտ – փայտե
լեռ – լեռնոտ
փողոց – փողոցային
երկաթ – երկաթե
օդ – օդային
ծաղիկ – ծաղկանոց
եղբայր – եղբայրական
ոսկի – ոսկե
արծաթ – արծաթե
ծով -ծովային
Ամերիկա – Ամերիկյան
Ֆրանսիա – Ֆրանսիական
Գերմանիա – Գերմանական

218. Ընդգծված ածականները տեքստից հանի՛ր:

Համեմատի՛ր. տրվա՞ծթե՞ ստացված տեքստերը ըստ մտքի։

            Ասում են, թե կոկորդիլոսն իր զոհին ուտելուց հետո իսկական արցունքներ է թափում: Ի՞նչ է, այդ կոկորդիլոսը զոհին է: Գիտակ մարդիկ ասում են, որ կերածը մարսելու ժամանակ նրա օրգանիզմում ուրիշ գեղձեր էլ են գրգռվում, որից և աչքերից թափվող արցունքանման հեղուկ է առաջանում: Այդ, կեղծավոր լացը նկատի ունեն, երբ մեկի մասին ասում են, թե «կոկորդիլոսի արցունք է թափում»:

Այս նախադասությունը առանց ածակաների է։

            Ասում են, թե դաժան կոկորդիլոսն իր խեղճ զոհին ուտելուց հետո իսկական արցունքներ է թափում: Ի՞նչ է, այդ վայրենի կոկորդիլոսը թշվառ զոհին խղճո՞ւմ է: Գիտակ մարդիկ ասում են, որ կերածը մարսելու ժամանակ նրա օրգանիզմում ուրիշ գեղձեր էլ են գրգռվում, որից և աչքերից թափվող արցունքանման հեղուկ է առաջանում: Այդ սուտկեղծավոր լացը նկատի ունեն, երբ մեկի մասին ասում են, թե «կոկորդիլոսի արցունք է թափում»:

Այս նախադասությունը ածական երով է։

221. Կետերի փոխարեն տեղադրի՛ր տրված ածականներըՏրված ու ստ ացված տեքստերը համեմատի՛ր  (ածականները խոսքում ի՞նչ դեր ունեն):

Խոտավետ, լեռնային, հավերժական, կենդանական, բարձր, վայրի, մորուքավոր, անմատչելի, մշուշապատ:
Երբ խոտավետ տափաստաններից բարձրանում ենք դեպի լեռնային մարգագետինները և գնում         դեպի հավերժական ձյան սահմանը, կենդանական աշխարհն աղքատանում է: բարձր լեռնագագաթներին     ամենից շատ վայրի ոչխարներն ու մորուքավոր քարայծերն են լինում: Նրանք սիրում են         կանգնել մշուշապատ ժայռերի կատարներին ու նայել հեռու՝ անմատչելի սարերին ու դաշտերին:

222. Կետերիփո խարեն տեղադրի՛ր տրված ածականներըՏրված ու ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:

Լայնահուն, հորդահոս, կարկաչուն, արագավազ, սառնորակ, զուլալ, տարբեր, ամենախոր, անուշահամ, բարձր, կապույտ, մաքուր, թափանցիկ, արևոտ, հանդարտ (եղանակ), հարուստ, լեռնային, գեղատեսիլ, ամենամեծ, սքանչելի, գողտրիկ, վճիտ:

Գետնի վրայով լայնահուն ու հորդահոս գետեր, կարկաչուն ու արագավազ առվակներ են հոսում, գետնի տակից սառնորակ ու      զուլալ աղբյուրներ են բխում, և երբ նրանց ջրերը որևէ իջվածքում կուտակվում են,        լիճ է գոյանում: Իսկ որքա՜ն տարբեր լճեր կան: Երկրագնդի ամենախոշոր լճի՝ Բայկալի ափերը          երիզող անուշահամ լեռներն ասես բարձր մշուշի վրա են կախված: Ձգվում է կապույտ լիճը      հարյուրավոր կիլոմետրեր, ու տեղացիները նրան ծով են անվանում: Բայկալը մաքուր  ու թափանցիկ ջուր ունի: Արևոտ ու հանդարտ եղանակին լճի հատակը տեղ-տեղ երևում է:
Մեր հանրապետությունը հարուստ լճերով լեռնային է: Դրանցից գերատեսիլը Սևանա լիճն է, որտեղ          իշխան ձուկն է բնակվում: Դիլիջանից քիչ հեռու մի ամենամեծ լիճ կա: Նա այնքան սքանչալի  ջուր  ունի, որ նրան Պարզ լիճ են կոչում: